Na Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko zostało przeznaczone ok. 27,4 mld euro. Aż 72% tych środków trafi na cele związane z transportem. Jak informuje Przemysław Gorgol, dyrektor Centrum Unijnych Programów Transportowych, w tym roku udało się już wydać 6 mld zł, w następnym spodziewany jest wynik 9 mld zł.
CUPT, czyli instytucja pośrednicząca w programie Infrastruktura i Środowisko, jest odpowiedzialne za wprowadzanie transportowej i kolejowej części programu, jak również nowego instrumentu finansowego Łącząc Europę, który od perspektywy 2014-20 służy wsparciu najbardziej kluczowych inwestycji transportowych położonych na korytarzach transeuropejskich.– Obecnie mamy do czynienia z magią wielkich liczb, ale to wynika z dużych projektów infrastrukturalnych o zasięgu ponadregionalnym, a także międzynarodowym – rozpoczął Przemysław Gorgol, dyrektor Centrum Unijnych Programów Transportowych. Wskazał, że w programie aż 72% środków przeznaczonych jest na część transportową.
Priorytetem drogi i porty
CUPT odpowiada za wdrażanie czterech priorytetów programu. Jeden z nich to rozwój infrastruktury drogowej oraz transportu intermodalnego. Kolejny poświęcony jest rozwojowi związanemu z infrastrukturą drogową dla miast. Priorytet piąty skierowany jest generalnie na rozwoju transportu kolejowego. Z kolei priorytet szósty związany z rozwojem niskoemisyjnego transportu, czyli głównie transport publiczny w miastach
– W alokacji środków, podobnie jak w poprzedniej i pierwszej perspektywie unijnej, priorytet mają drogi, które konsumują najwięcej środków – mówi Gorgol.
Łącznie transport drogowy, morski, śródlądowy oraz projekty związane z transportem intermodalnym (III oś priorytetowa) mają skonsumować ok. 9,5 mld euro. Infrastruktura drogowa dla miast – prawie 3 mld euro. Ponad 5 mld euro przeznaczono na rozwój transportu kolejowego, czyli projekty modernizacji i budowy linii kolejowych realizowanych przez PKP PLK, jak również projekty związane z zakupem taboru, czy też modernizacją lub budową kolejowych linii aglomeracyjnych.
– Kolej pracuje nad sobą bardzo intensywnie. Tym razem otrzymała w tej perspektywie najwięcej środków w dotychczasowej swojej historii. Z trzech instrumentów łączna wartość środków przekracza 35 mld zł – wyjaśnia Gorgol
Drogi, kolej, elektryki
Projekty drogowe to aż 30% alokacji środków z Programu Infrastruktura i Środowisko. – Mamy tutaj znaczący udział, a GDDKiA jest tym głównym beneficjentem. Mowa tutaj o ponad 8,15 mld euro – podaje Gorgol.
W osi uzupełniającej do inwestycji drogowych, które są położone na korytarzach transportowych sieci TET-T, mającym również zwiększyć dostępność drogową ośrodków miejskich i odciążenie ruchu, alokowano 11% środków.
Na projekty związane z autobusami o zmniejszonej emisji, tramwaje oraz projekty rozbudowy warszawskiego II linii metra zarezerwowano 8% środków z programu. Ponadto ta oś jest obecnie najmniej zaawansowana. – Wynika to ze specyfiki działania. Do końca tego roku czekamy na przekazanie większości pozostałych wniosków o dofinansowanie dla beneficjentów, którzy są na wykazie projektów zidentyfikowanych, które to pozwoli nam zwiększyć zakontraktowanie ilości podpisanych umów w tej osi ¬– wyjaśnia.
Czas na umowy
– Udało się zrobić już bardzo dużo. GDDKiA dominuje w strukturze beneficjentów środków unijnych. Jest ona niekwestionowanym liderem jeżeli chodzi o poziom zakontraktowania, czyli podpisanych umów o dofinansowanie, które pozwalają dalej te pieniądze wdrażać w postaci kontraktów z wykonawcami przez beneficjentów. PKP PLK jest drugim beneficjentem, który generuje nam największe wydatki – mówi Gorgol. Jak wskazuje dyrektor CUPT-u, poziom podpisanych umów o dofinansowanie wynosi obecnie 28%.
– Zakończono już dwa konkursy drogowe. Co do kolei, to aktualnie prowadzimy 3 konkursy. Otwarty został także nabór na konkursy związane z taborem kolejowym, a także związane z rozwojem kolejowego transportu aglomeracyjnego. Czekamy tutaj na składanie wniosków – do 31 maja 2017 r. w działaniach taborowych, a do 28 lipca w działaniach związanych z koleją aglomeracyjną.
Kolejny otwarty konkurs to ten związany z inwestycjami w transporcie intermodalnym do. CUPT ogłosił, że trwać on będzie do końca 2017 roku. – Data jest indykatywna, ponieważ nie mamy jeszcze opracowanego na poziomie kraju programu pomocowego – mówi Gorgol.
Widoczny proces programu – wydatkowanie
– Na chwilę obecną ściągnęliśmy do Polski ponad 7% środków unijnych – mówi Przemysław Gorgol, dyrektor Centrum Unijnych Programów Transportowych. – Jeżeli chodzi o projekty kolejowe to planujemy jeszcze podpisać 5 umów o dofinansowanie unijne w tym roku. W roku 2017 zakładamy przynajmniej podpisanie 9 umów o dofinansowanie, którymi przekroczymy półmetek alokowania pieniędzy w tej akurat osi – dodaje.
– Jeżeli chodzi o projekty śródlądowe i morskie to tutaj również cele są ambitne. Chcemy podpisać aż 16 umów o dofinansowanie – wyjaśnia Gorgol.
– Do końca roku muszą także wpłynąć wszystkie projekty miejskie. w przyszłym roku chcielibyśmy podpisać umowy z 30 beneficjentami podpisać umowy o dofinansowanie z 30 beneficjentami, aby już uzyskany na poziomie 7% wskaźnik rzeczowej realizacji w zwiększyć do oczekiwanego poziomu 100% – mówi.
Głównym celem CUPT-u jest zwiększenie rocznego limitu wydatkowania. – Obecnie jest to 6 mld zł, w przyszłym roku zakładamy, że to będzie ponad 9 mld zł w wydatkach kwalifikowanych, czyli taki zakładamy obrót pieniądza do naszych beneficjentów.