NIK krytykuje budowę dróg w latach 2011-2015

Inspektorzy NIK przyjrzeli się planom (i realizacji) inwestycji drogowych na lata 2011-2015. Wytknęli mnóstwo błędów.

Przede wszystkim, jak wskazali, zakres rzeczowy programu był zbyt szeroki. Do tego nie zostały ustalone kryteria wyboru ani zasady realizacji Inwestycji, co skutkowało dzieleniem przedsięwzięć na etapy.

– W efekcie korygowano planowany wcześniej przebieg tras drogowych, przekraczano terminy wykonania, a kolejne opóźnienia powodowały zwiększenie kosztów – stwierdza NIK.

Wiele kilometrów, mniej kompletnych ciągów

Mimo szerokiego zakresu wykonanych inwestycji, nie zrealizowano też w pełnym zakresie jednego z priorytetów programu, którym miało być ukończenie wszystkich kluczowych odcinków autostrad – udało się to tylko w przypadku A4. W sumie w ramach PBDK na lata 2011-2015 oddano do ruchu 1826,6 km dróg krajowych, w tym: 706,7 km autostrad, 835,1 km dróg ekspresowych oraz 284,8 km obwodnic i przebudów lub wzmocnień dróg.

NIK zarzuca także brak odpowiedniego przygotowania do realizacji inwestycji, np. wykonania prac geologicznych. – Skutkowało to koniecznością przeprowadzania robót dodatkowych, co z kolei powodowało opóźnienia w budowie dróg i zwiększenie kosztów, w tym wynagrodzeń dla wykonawców – czytamy w raporcie. Jak wyliczono, zamówienia dodatkowe były realizowane w przypadku 94 kontraktów. Kosztowały ponad pół miliarda zł. Najwięcej dodatkowych umów dotyczyło budowy autostrady A1.

Plany ustalone na lata 2011-2015 od początku nie były dostosowane do możliwości finansowych – krytykuje NIK – a kryteria i kolejność wykonywania inwestycji wynikały przede wszystkim z zaawansowania przygotowania lub wykonawstwa robót drogowych oraz możliwości ich sfinansowania w ramach przydzielonych środków.

– W konsekwencji dzielono zadania inwestycyjne na etapy i kierowano do realizacji pojedyncze odcinki drogowe, bez zachowania ciągłości korytarza drogowego pomiędzy ośrodkami miejskimi. Dzieląc przedsięwzięcia na szereg odcinków, realizowano w pierwszej kolejności pojedyncze odcinki dróg krajowych, które bez większych przeszkód można było przygotować do realizacji w stosunkowo krótkim terminie. Po zsumowaniu długości poszczególnych odcinków, uzyskano w ten sposób znaczne efekty rzeczowe, lecz bez uzyskania pełnego efektu ciągłości planowanego korytarza drogi krajowej – wskazują inspektorzy NIK.

Przygotowanie bez realizacji

W wyniku niewłaściwego przygotowania, do programu trafiły 62 przedsięwzięcia drogowe bez zabezpieczenia finansowania, podczas gdy wcześniej poniesiono koszty na ich przygotowanie. Z kolei 41 zadań, co dok których wcześniej poczyniono przygotowania, nie wpisano do programu, nie przewidując tym samym ich dalszej realizacji. Bezpowrotnie utracona została kwota 12,7 mln zł przeznaczona na sfinansowanie przygotowań dwóch zadań, w tym drogi S8 Białystok-granica państwa.

W ocenie NIK, efekty rzeczowe Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2011-2015 nie zostały w pełni osiągnięte – chodzi o ciągłość sieci drogowej i jej funkcjonalność. Chodzi o liczbę kilometrów nowych autostrad, dróg ekspresowych i obwodnic oraz długości dróg wzmocnionych i przebudowanych. – Na większości przedsięwzięć drogowych odcinki dróg krajowych znajdowały się na różnym etapie zaawansowania, tj. planowania, przygotowania, procedur przetargowych lub realizacji. W efekcie niewłaściwego przygotowania Programu na lata 2011-2015 znaczna liczba projektów drogowych, istotnych dla poprawy połączeń komunikacyjnych, znajdowała się w 2015 r. nadal tylko w fazie planowania – napisano w raporcie.

Stało się tak, mimo że w tym czasie wybudowano najwięcej kilometrów dróg w historii kraju,. Najwyższe też były nakłady poniesione na ten cel.