Trzy Morza łączą Polskę i Chorwację w gospodarce morskiej

Inicjatywa „Trzy Morza” zwana wcześniej Inicjatywą ABC jest rezultatem starań Kolindy Grabar-Kitarović, prezydent Chorwacji. Po objęciu urzędu w 2015 roku zorganizowała ona szereg spotkań z przywódcami kolejno Bułgarii, Austrii, Słowenii, Polski, Litwy i Słowacji. Przy okazji 70. posiedzenia Zgromadzenia Generalnego ONZ, z inicjatywy Chorwacji właśnie zorganizowane zostało spotkanie głów państw z Polski, Rumunii i Bułgarii, ministrów spraw zagranicznych Węgier, Słowacji, Litwy, Łotwy i Estonii oraz przedstawicieli Austrii, Słowenii i Czech. Podczas tego spotkania przedstawiona została koncepcja ABC, która następnie została nazwana „Trzy Morza”.

Założeniem inicjatywy jest wzmocnienie współpracy między „nowymi” krajami Unii Europejskiej oraz powiązaną z regionem Austrią. Chodzi przede wszystkim o takie sektory jak energetyka i transport. W ten sposób wzrosnąć ma konkurencyjność całego regionu, a tym samym każdego z państw biorących udział w przedsięwzięciu.

Prezydent Grabar-Kitarović prezentuje ABC jako uzupełnienie współpracy w ramach Unii Europejskiej na wzór Grupy Wyszehradzkiej. Jak podaje Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej – to szansa na realizację kluczowych kwestii: zwiększenia siły własnego głosu w UE poprzez współpracę z pozostałymi państwami regionu, stałego włączenia w europejską infrastrukturę energetyczną (projekty terminalu LNG na wyspie Krk oraz Adriatic-Ionian Gas Pipeline), jak również europejskie szlaki transportowe (włączenie Rijeki do korytarza sieci bazowej TEN-T Bałtyk-Adriatyk oraz rozwój portu Rijeka).
Koncepcja ABC wiąże się również z przebiegiem korytarzy sieci bazowej TEN-T, przy czym za najważniejszy dla jej rozwoju należy uznać korytarz Bałtyk-Adriatyk. Jest to także najważniejszy szlak dla Polski, ponieważ łączy porty Adriatyku z Trójmiastem i Szczecinem/Świnoujściem. Port Rijeka nie jest uwzględniony, jednym z celów strony chorwackiej jest włączenia portu do sieci bazowej.

– Rewizja TEN-T jest dla nas równie ważnym celem jak dla Chorwacji – podkreślił Marek Gróbarczyk podczas spotkania bilateralnego. – Chcemy włączyć do europejskiej sieci transportowej nasze drogi wodne. Dlatego ważne jest byśmy wspólnie przygotowali się do tej rewizji i wsparli swoje stanowiska – dodawał.

Oprócz wspomnianej inicjatywy, której dopełnieniem było podpisanie memorandum, ważnym tematem spotkania była współpraca w ramach formatu Chiny-Europa Środkowo-Wschodnia (16+1), której uczestnikami są oba państwa. Minister Gróbarczyk poinformował swojego rozmówcę o formalnym zakończeniu procedury ustanawiania Sekretariatu 16+1 ds. morskich w Polsce. Zachęcał też stronę chorwacką do aktywnego zaangażowania się w prace Sekretariatu. Minister Butković zadeklarował kooperację i czynny udział chorwackiego rządu.

Przedstawiciel polskiego rządu podkreślał wagę współpracy bilateralnej pomiędzy podmiotami z obu stron. Wskazał na potrzebę zacieśnienia współpracy pomiędzy portami Rjeka oraz Szczecin-Świnoujście. Zaproponował również podpisanie porozumienia pomiędzy tymi portami. Minister Oleg Butković pomysł przyjął bardzo pozytywnie proponując jednocześnie organizację konferencji prezentującej chorwackie porty morskie i śródlądowe w Polsce.