Wrochna: Odpady z kopalni groźniejsze niż z elektrowni jądrowych

– Mamy do czynienia z często powtarzanym mitem, że problem odpadów nuklearnych nie jest rozwiązany. To nie jest prawda. Mamy metody ich zabezpieczania gwarantujące, że przez setki lat nic się z nimi złego nie stanie. Można je zeszkliwić i bezpiecznie składować głęboko pod ziemią – mówi Agencji Informacyjnej Newseria prof. Grzegorz Wrochna. Podkreśla, że skala zjawiska również jest znikoma. – Trzeba sobie uświadomić, jak dużo tych odpadów jest. Z jednej elektrowni jądrowej o mocy 1 tys. MW po roku eksploatacji mamy dwanaście beczek standardowej wielkości. Gdyby te odpady były naprawdę trudne do zagospodarowania, do zabezpieczenia, to jakiś sposób na pewno byśmy znaleźli – przekonuje prof. Grzegorz Wrochna.

W porównaniu z odpadami powstającymi w konwencjonalnych elektrowniach, te jądrowe stanowią mniejsze zagrożenie dla środowiska. – Do elektrowni konwencjonalnej przyjeżdżają dziennie 2 pociągi węgla, a to oznacza, że odpadów na hałdach mamy prawie sto tysięcy razy więcej niż z siłowni jądrowej, a jednak potrafimy z tym sobie poradzić. Trzeba też pamiętać, że w każdej tonie węgla jest ok. 2 gram uranu i 3-4 razy więcej toru. W polskich elektrowniach węglowych wypuszczamy więc przez komin i na hałdy setki ton uranu i toru rocznie – informuje ekspert. Dodaje, że w sumie polskie elektrownie węglowe „przetwarzają” więcej pierwiastków promieniotwórczych niż będą potrzebować elektrownie jądrowe o mocy 6 tys. MW, jakie mają powstać w Polsce do 2030 r. – Ponadto odpady z elektrowni węglowej pozostają groźne dla człowieka zawsze, bo zawierają np. rtęć, kadm czy arsen. Natomiast odpady radioaktywne z każdym rokiem stają się mniej radioaktywne, a po pewnym czasie ich radioaktywność jest mniejsza od radioaktywności rudy uranowej pierwotnie wydobytej z ziemi dla wyprodukowania paliwa jądrowego. Wówczas przestają być groźne dla ludzi – podsumowuje dyrektor NCBJ.

Co więcej, przemysł jądrowy odchodzi od składowania odpadów radioaktywnych w takiej skali jak dotychczas, bo to rozwiązanie jest nieopłacalne. – W obecnych reaktorach jądrowych wykorzystujemy mniej więcej tylko 7 proc. energii, która jest zawarta w paliwie jądrowym. W związku z tym zakopywanie tego surowca jest po prostu marnotrawstwem. Dlatego trwają prace nad reaktorami IV generacji, w szczególności tzw. reaktorami prędkimi, które będą paliwo jądrowe znacznie głębiej wypalały i dzięki temu uranu wystarczy na kilka tysięcy lat – tłumaczy prof. Grzegorz Wrochna.

Reaktory, z którymi mamy dziś do czynienia, zaliczane są do systemów II lub III generacji. Większość tych eksperymentalnych, z pierwszej generacji, wycofano z użytku. Obecnie budowane reaktory III generacji zostały zaprojektowane już po katastrofie w Czarnobylu i mają znacznie podwyższone standardy bezpieczeństwa. – Pokazały to tzw. stress-testy sprawdzające, jak takie reaktory zachowałyby się w przypadku kataklizmu podobnego do tego, który wydarzył się Fukushimie – dodaje prof. Grzegorz Wrochna. Trwają prace nad reaktorami IV generacji. Nie mają one jednak zastąpić tych poprzedniej generacji, tylko ją uzupełnić. Są to reaktory do zadań specjalnych. Wśród nich tzw. reaktory prędkie do głębszego wypalania paliwa i redukcji odpadów. Także Polacy zaangażowani są w prace nad ich rozwojem. Zespół z Narodowego Centrum Badań Jądrowych bierze udział w międzynarodowym projekcie Allegro, którego celem jest stworzenie reaktora IV generacji chłodzonego gazem (helem).