Atom w Polsce. Czekamy na decyzję Komisji Europejskiej

Od kilku lat obserwujemy w Polsce wyraźne przyspieszenie transformacji energetycznej. Pierwsza połowa obecnej dekady przyniosła rewolucję fotowoltaiczną – już dziś łączna moc zainstalowana w fotowoltaice przekracza 19 GW. W najbliższych latach uruchomione zostaną pierwsze farmy wiatrowe w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej na Morzu Bałtyckim. Połowa lat 30. powinna przynieść natomiast uruchomienie pierwszej elektrowni jądrowej, która powstanie w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino (gmina Choczewo, powiat wejherowski, województwo pomorskie), niemal bezpośrednio nad Morzem Bałtyckim, co umożliwi zastosowanie chłodzenia z otwartym obiegiem, eliminując tym samym konieczność budowy chłodni kominowych.

Przełomowy w kontekście przygotowań do inwestycji wydaje się rok 2023, w którym wydano dla niej decyzję lokalizacyjną i decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, a także podpisano umowę z amerykańskimi partnerami na opracowanie dokumentacji projektowej. W fazie realizacji znajduje się już program budowy drogowej, kolejowej i morskiej infrastruktury dostępowej. Kontynuację projektu jądrowego zapowiedział jeszcze w listopadzie przyszły premier Donald Tusk, gdy po wyborach parlamentarnych stało się jasne, że wkrótce nastąpi w Polsce zmiana władzy. Już w marcu przedstawiciele resortu klimatu i środowiska sygnalizowali, że trwa wstępny dialog z Komisją Europejską w sprawie pomocy publicznej dla inwestycji, której najbardziej prawdopodobną formą będzie kontrakt różnicowy.

Mechanizm ten polega na symetrycznym wyrównywaniu różnic cen rynkowych względem przyjętej ceny referencyjnej. Tym samym producent energii elektrycznej ma zagwarantowane stabilne przychody, co z kolei umożliwia bezpieczną obsługę zadłużenia. Jak poinformował w ubiegłym tygodniu w piątek wiceminister klimatu i środowiska oraz pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej Maciej Bando, po roku wstępnych rozmów z Komisją Europejską złożony został formalny wniosek notyfikacyjny. – Ta pomoc publiczna to nic innego jak nasza wspólna inwestycja w dobrobyt i bezpieczeństwo – podkreśla wiceminister Bando.

Wniosek notyfikacyjny oprócz kontraktu różnicowego obejmuje gwarancje Skarbu Państwa dla finansowania dłużnego. Przypomnijmy, że finansowanie dłużne ma pokryć 70% kosztów inwestycji. Ma ono zostać udzielone przede wszystkim przez Export-Import Bank of the United States, popularnie określany mianem EXIM Banku, ale także inne instytucje finansowe, zarówno krajowe, jak i zagraniczne Udział finansowania kapitałem własnym wyniesie natomiast 30%, co będzie możliwe dzięki dokapitalizowaniu spółki celowej Polskie Elektrownie Jądrowej przez państwo.

Akceptacja Komisji Europejskiej dla pomocy publicznej jest warunkiem sine qua non zarówno dla uruchomienia finansowania, jak i realizacji pozostałych kolejnych etapów, takich jak podpisanie umowy na budowę, czy umów dotyczących dostawy kluczowych komponentów, w szczególności tych, które charakteryzuje długi czas dostawy. Decyzja w tej sprawie spodziewana jest do połowy 2025 roku. Przypomnijmy, że aktualny harmonogram inwestycji zakłada, że roboty budowlane ruszą w roku 2028, co umożliwi zakończenie budowy pierwszego bloku 7 lat później. Elektrownia jądrowa w gminie Choczewo ma składać się z trzech bloków opartych o reaktory AP1000 o mocy 1250 MW każdy.