Branża apeluje do ministra infrastruktury o waloryzację

Cztery organizacje branżowe wystosowały wspólny apel o podjęcie niezwłocznych działań w sprawie waloryzacji kontraktów, ponieważ, jak wskazują, pomimo wielokrotnych zapewnień o bliskiej perspektywie waloryzacji kontraktów infrastrukturalnych, na które miały wpływ ekonomiczne konsekwencje rosyjskiej inwazji na Ukrainę, nadal nie wypracowano kompleksowych rozwiązań w obszarze budownictwa kolejowego. Autorzy apelu sygnalizują, że proces podpisywania aneksów w tym segmencie jest bardzo opóźniony w stosunku do inwestycji drogowych, które notabene także nie mogą obecnie liczyć na waloryzację adekwatną względem aktualnej sytuacji na rynku.

– Sytuacja na rynku jest niezwykle trudna i bez zdecydowanej i szybkiej reakcji może stanowić poważne zagrożenie dla powodzenia realizacji szeregu projektów oraz kondycji polskich przedsiębiorstw. Jest to również ogromne ryzyko dla możliwości realizacji ambitnych planów inwestycyjnych, które strona rządowa prezentuje w przestrzeni publicznej – alarmują sygnatariusze apelu, którzy zwracają także uwagę na fakt, iż 10% limit waloryzacyjny jest obecnie dalece niewystarczający.

Choć ceny materiałów budowlanych i koszty pracy obecnie wydają się zmierzać ku stabilizacji, ich poziom jest dalece wyższy niż przed wybuchem wojny na Ukrainie. Brak uwzględnienia tego faktu zdaniem organizacji branżowych może zrodzić ryzyko nieukończenia niektórych inwestycji, a to stanowi bezpośrednie zagrożenie dla rozliczenia środków europejskich. Autorzy apelu wskazują, że 10% limit waloryzacyjny został wyczerpany w przypadku aż 35% zbadanych projektów w sytuacji zrealizowania ich w części, a nie w całości. Tymczasem wzrost kosztów realizacji inwestycji w niektórych przypadkach sięga nawet kilkudziesięciu procent… Szacuje się, że wzrost kosztów wyniesie średnio 20%, co oznaczałoby przy zachowaniu obecnego limitu waloryzacji, że w istocie stosunek podziału ryzyka między wykonawców i podwykonawców a zamawiającego wyniesie 75:25, co oznacza rażąco niekorzystną sytuację dla tych pierwszych.

Dyskryminacja sektora kolejowego

Co ważne, w odniesieniu do inwestycji kolejowych do tej pory nie został wypracowany kształt koszyka waloryzacyjnego, który uwzględniałby ich wielobranżową charakterystykę, co wymaga wzięcia pod uwagę cen systemów sterowania ruchem kolejowym, czy różnego rodzaju instalacji elektroenergetycznych. – Z całą stanowczością podkreślamy, że nie zostały zrealizowane deklaracje o jednakowym potraktowaniu dwóch kluczowych sektorów budownictwa infrastrukturalnego, co w naszej opinii jest wyraźnym sygnałem o braku należytego priorytetu dla kolei – zauważają autorzy apelu.

Sygnatariusze apelu ponowili także zgłaszany już wcześniej postulat wprowadzenia mechanizmów stabilizacji finansowania inwestycji kolejowych, dziś silnie uzależnionego od dostępności środków unijnych, która obecnie jest ograniczona, a to za sprawą przeciągającego się sporu polskiego rządu z Komisją Europejską, którego główną osią jest praworządność w kontekście organizacji sądów powszechnych, ten zaś spór spowodował wstrzymanie wypłat w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Jako oczywiste rozwiązanie jawi się zwiększenie roli środków krajowych w finansowaniu inwestycji na kolei.

– Od złożenia przez IGTL i RBF projektu ustawy zmieniającej zasady zasilania Funduszu Kolejowego upływają kolejne miesiące i nie doczekaliśmy się dotychczas merytorycznej dyskusji nad proponowanymi rozwiązaniami z udziałem ekspertów z Ministerstwa Infrastruktury i Ministerstwa Finansów – wskazują jednak autorzy apelu, który podpisali Marita Szustak, prezes Izby Gospodarczej Transportu Lądowego, Jan Styliński, prezes zarządu Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa, Barbara Dzieciuchowicz, prezes Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Budownictwa oraz Adrian Furgalski, przewodniczący zarządu Forum Kolejowego “Railway Business Forum”.

Furgalski: Spora część kontraktów drogowych realizowana jest już ze stratą

– Potrzebujemy zdecydowanego przyspieszenia działań w obszarze waloryzacji. Oczywiście świetnie, że temat w ogóle zafunkcjonował w 2019 roku, ale od tego momentu minęło zbyt dużo czasu a my wciąż nie mamy opracowanego koszyka kolejowego, który lepiej pokazywałby rzeczywisty wzrost kosztów na budowach niż ogólne wskaźniki GUS. Na drogach taki koszyk funkcjonuje od samego początku – komentuje Adrian Furgalski, prezes zarządu Zespołu Doradców Gospodarczych TOR i jednocześnie przewodniczący zarządu Forum Kolejowego “Railway Business Forum”.

Adrian Furgalski wskazuje, że już dziś część kontraktów drogowych realizowana jest ze stratą. – Nie doszłoby do tego, gdyby nie właśnie m.in. sztuczne ograniczenie waloryzacji kontraktu jedynie do połowy jego wartości. Połowę wzrostu kosztów bierze na siebie branża wykonawcza, która ma przecież zerowy wpływ na większość ryzyk, takich jak przykładowo wzrosty cen energii, czy zmiany cen na światowych rynkach stali – mówi prezes zarządu ZDG TOR. W jeszcze gorszej sytuacji przedstawia się jednak sytuacja w sektorze budownictwa kolejowego. – Nie może być żadnej różnicy w traktowaniu branży kolejowej i drogowej – podkreśla Adrian Furgalski.