Nie mamy czym zastąpić środków z KPO. Czas zakończyć spory

Branża budowlana od kilku tygodni mówi o pogarszającej się sytuacji firm. Po latach pandemii i spowodowanego przez nią wzrostu cen wiele firm liczyło na stosunkowo łatwy rok 2022, jednak wybuch wojny w Ukrainie spowodował dalsze wzrosty materiałów budowlanych i poważne obawy o możliwość kontynuowania realizowanych już kontraktów. Sektor apeluje o zmiany w waloryzacji i inne systemowe rozwiązania, ale już teraz widać, że koszty przyszłych inwestycji będą znacząco wyższe.

Mimo że spodziewany termin już dawno minął, Komisja Europejska wciąż nie zaakceptowała przedstawionego przez Polskę Krajowego Planu Odbudowy, który ma być finansowany w ramach unijnego Funduszu Odbudowy. Polsce do tej pory nie udało się uzyskać unijnej akceptacji z uwagi na zastrzeżenia dotyczące praworządności – UE oczekuje m.in. likwidacji Komisji Dyscyplinarnej, a w tle tego sporu zagrożone jest 58 mld euro na odbudowę gospodarki po pandemii. W obliczu wojny na Ukrainie pozyskanie tych środków staje się jeszcze ważniejsze.

Budżet Funduszu Odbudowy, który jest odpowiedzią Unii Europejskiej na zagrożenia wywołane przez pandemię, to 723,8 mld euro. Polska może z tej puli otrzymać ok. 58 mld euro, w tym 23,9 mld euro w formie dotacji, natomiast 34,2 mld euro w formie pożyczek. Polska jest czwartym co do wielkości beneficjentem tego programu.

– To kwota, której znaczenia nie można bagatelizować. Gdy wydatki w każdym sektorze życia publicznego rosną, jej znaczenie jest nawet wyższe niż wcześniej. Wojna nie zmieniła tego, że nasza gospodarka musi być w dalszym ciągu konkurencyjna na tle gospodarek europejskich. Co więcej, musimy w dalszym ciągu kontynuować rozwój kraju i budować pomyślność kolejnych pokoleń. Do tego uniezależnienie się od dostaw surowców energetycznych z Rosji będzie nas dużo kosztowało. Dlatego też spór z UE powinno się jak najszybciej zakończyć – uważa Wojciech Trojanowski, członek zarządu STRABAG. Przypomina przy tym, że znaczna część środków z Funduszu Odbudowy miała być przeznaczona na ochronę zdrowia i edukację. – Mamy blisko 2 miliony potencjalnych pacjentów więcej niż jeszcze 5 tygodni temu, w systemie edukacyjnym pojawiło się kilkaset tysięcy dzieci i młodzieży – dodaje Trojanowski.

Podobne głosy napływają zresztą z wielu branż, a wezwania do jak najszybszego uruchomienia każdych dostępnych środków inwestycyjnych słychać z rosnącą siłą. – Czas na przepychanki z Komisją Europejską już dawno minął i najwyższa pora zakończyć spory. Gra idzie nie tylko o KPO, ale o wynegocjowane dla Polski w sumie 770 mld zł. To olbrzymie środki, których nie zastąpimy żadnymi innymi źródłami. Teraz to szczególnie ważne wobec negatywnych konsekwencji wojny w Ukrainie, które dotknęły rynek budowlany, a także konieczności zmniejszenia skali spadku naszego PKB, który jest i tak nieuchronny. W okresie pandemii inwestycje broniły tempa rozwoju gospodarczego. Teraz może być podobnie, zwłaszcza że skala projektów przeznaczonych do realizacji w ramach szeregu programów uchwalonych na poziomie krajowym jest bezprecedensowa – mówi Adrian Furgalski, przewodniczący zarządu Railway Business Forum (RBF).