Bezpieczeństwo odpadów promieniotwórczych w świetle Wspólnej Konwencji

Było to czwarte spotkanie przeglądowe tej konwencji, która została podpisana przez Polskę 3 października 1997 r. i dla której MAEA pełni rolę depozytariusza i sekretariatu. Celem konwencji (która weszła w życie w czerwcu 2001 roku i do której przystąpiły dotąd 62 państwa i jedna organizacja międzynarodowa - wspólnota EURATOM), jest systematyczny postęp w podnoszeniu bezpieczeństwa wypalonego paliwa i odpadów promieniotwórczych przez każdy kraj /stronę konwencji. By to osiągnąć konwencja wprowadziła proces przeglądowy, polegający na cyklicznych spotkaniach wszystkich jej stron, odbywających się nie rzadziej niż co 3 lata z zobowiązaniem każdej ze stron konwencji do:
• przedłożenia każdej z pozostałych stron konwencji pół roku przed terminem spotkania przeglądowego swojego sprawozdania opisującego środki podjęte w ostatnich 3-ch latach w celu wprowadzenia w życie każdego z zobowiązań wynikających z konwencji,
• zadawania przez każdą ze stron pisemnych pytań na temat przejrzanych przez nią sprawozdań innym stronom oraz udzielenia pisemnych odpowiedzi na otrzymane pytania,
• prezentacji i przedyskutowania swojego sprawozdania narodowego podczas spotkania przeglądowego w toku sesji zorganizowanych w grupach krajów/stron
• udziału w komentowaniu i opiniowaniu sprawozdań innych stron podczas sesji w grupach krajów/stron i Sesji Plenarnych spotkania.

Pierwszy proces przeglądowy trwał od maja do listopada 2003 i zakończył się pierwszym spotkaniem przeglądowym w dniach 3-14 listopada 2003 r. Kolejne spotkania przeglądowe odbyły się w 2006 i 2009 roku.

Aktualny proces przeglądowy trwał od złożenia sprawozdań narodowych we wrześniu ub. roku i zakończył się czwartym spotkaniem, w czasie którego w dniach od 14 do 18 maja w 6-grupach (każda złożona z państw posiadających energetykę jądrową i takich, które reaktorów energetycznych nie posiadają) zaprezentowane zostały 54 sprawozdania krajowe, poddane następnie dyskusji i zredagowaniu rekomendacji dla każdego kraju/strony konwencji przez Sprawozdawcę Grupy. Polska została zaszeregowana do grupy 6-tej, w której uczestniczyły również: Białoruś, Chorwacja, Finlandia, Kanada, Łotwa, Federacja Rosyjska, Norwegia i Węgry, a sprawozdawcą był przedstawiciel Wielkiej Brytanii.

Raport Polski prezentowany był 17 maja przez przewodniczącego delegacji, oraz - w części dotyczącej polityki i strategii postępowania z odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym w powiązaniu z programem Polskiej Energetyki Jądrowej - przez Andrzeja Chwasa - radcę Ministra Gospodarki, jako przedstawiciela organu odpowiedzialnego przygotowanie tej strategii. W dyskusji nad tymi prezentacjami, na pytania zadawane przez delegacje stron uczestniczących w wysłuchaniu wystąpienia Polski, odpowiedzi udzielali: przewodniczący delegacji M. Jurkowski i eksperci PAA - W. Szmek i M. Koc - jako przedstawiciele dozoru jądrowego, wiceprzewodniczący delegacji, Andrzej Cholerzyński, dyrektor ZUOP, jako przedstawiciel wiodącej organizacji krajowej realizującej postępowanie z odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem w Polsce, oraz A.Chwas i T.Nowacki jako przedstawiciele MG i Pełnomocnika Rządu ds. Polskiej Energetyki Jądrowej (PEJ) - odpowiedzialnych za politykę i strategię w zakresie wypalonego paliwa i odpadów.

Zgodnie z procedurami Konwencji Wspólnej raporty Sprawozdawców Grup w odniesieniu do każdego kraju zawierały:
• podstawowe tezy dotyczące stanu wdrożenia postanowień Konwencji,
• określenie stanu zaawansowania rozwiązań bieżących i docelowych w zakresie przechowywania i składowania różnych kategorii odpadów promieniotwórczych, wypalonego paliwa jądrowego, postępowania z zamkniętymi źródłami promieniotwórczymi oraz likwidacji obiektów jądrowego cyklu paliwowego,
• postęp osiągnięty od ostatniego spotkania przeglądowego, trudności i osiągnięcia, w szczególności dobre rozwiązania godne rozpropagowania (good practices),
• problemy wymagające rozwiązania i zadania planowane do realizacji,
• tematy zalecane do przedstawienia w raporcie na kolejnym 5-tym spotkaniu przeglądowym w maju 2015 roku.
Raporty sprawozdawców każdej z 6-ciu Grup Krajowych zostały przedstawione i przyjęte na sesji plenarnej kończącej spotkanie przeglądowe.