Keller: Za granicą cena z wagą poniżej 50 proc. to oczywistość

– Moi koledzy z innych krajów nie potrafią zrozumieć, że cena może stanowić 100 procent przy wyborze wykonawcy robót budowlanych – mówi Tomasz Michalski.

Wprawdzie w teorii cena rzadko stanowi 100 procent wagi – najczęściej można za nią uzyskać od 80 do 95 punktów. Jednak ponieważ pozostałe kryteria to zwykle termin realizacji oraz długość gwarancji, które to wszyscy oferenci deklarują na identycznym poziomie, w praktyce o wyniku przetargu decyduje wyłącznie cena. I w zasadzie, jeśli nie zmieni się podejście do pozostałych kryteriów, nawet z wagą 60 proc. cena i tak może pozostać kryterium rozstrzygającym. Wydaje się bowiem, że aby od tego odejść, bardziej niż zmiany przepisów musielibyśmy zmienić mentalność.

Kryterium: bezpieczeństwo

Potwierdzeniem tego są praktyki z zagranicy. Tomasz Michalski przytacza przykład dużej inwestycji w Londynie związanej z przebudową obszaru w samym centrum miasta, wokół, a właściwie pod Victoria Station. – To miejsce gdzie jest bardzo duży ruch pieszych. Badania naukowe pokazywały, że bez wprowadzenia zmian w układzie połączenia metra z dworcem Victoria Station, w ciągu paru lat kilka osób może wręcz zginąć w wyniku zadeptania przez tłum – tłumaczy T. Michalski. – Miasto podjęło więc ryzyko przeprowadzenia w tym ruchliwym miejscu bardzo poważnych robót podziemnych. Polegały one m.in. na wykonaniu dodatkowych tuneli.

W przetargu na to zadanie cena stanowiła jedynie 20 proc. wagi. Największe znaczenie przy ocenie ofert miało natomiast kryterium bezpieczeństwa. Chodziło zarówno o bezpieczeństwo ludzi pracujących na budowie, jak i osób poruszających się wokół terenu, gdzie były prowadzone roboty. – To centrum Londynu, a praca dotyczyła tuneli, które rozchodzą się pod całą centralną częścią miasta. Wykonano dokładne analizy, a tamtejsza administracja policzyła, że jakikolwiek wypadek spowodowany tą budową poniósłby za sobą niewyobrażalne konsekwencje polityczne i finansowe – mówi przedstawiciel firmy Keller.

Dodaje, że ryzyko wypadku rzeczywiście było bardzo duże. – To była praca na żywej tkance. W centrum miasta powstawały głębokie wykopy, były drążone tunele. Londyńczycy to wszystko dokładnie przekalkulowali. Byłem pod wrażeniem ich sposobu myślenia – mówi z uznaniem Tomasz Michalski.

– Wygraliśmy ten kontrakt dzięki bardzo zaawansowanemu monitoringowi online – stwierdza. – Na wszystkich budynkach wokół zainstalowaliśmy czujniki, które rejestrowały wszystkie ruchy budynków i pozwalały na bieżąco je analizować oraz pokazywać w formacie 3D. Dla zamawiającego to była kluczowa sprawa – tłumaczy.

Odwaga zamawiającego

Przedstawiciel Kellera zauważa, że takie podejście jak w przytoczonym przykładzie charakteryzuje kraje o zaawansowanym rozwoju. – Tam nikt się nie boi, że będzie się musiał tłumaczyć z zastosowania niewymiernego kryterium.
Zauważa, że niedawno, na jednej z konferencji przedstawiciel administracji drogowej zadeklarował wolę stosowania kryteriów innych niż cena, pod warunkiem, że będą to kryteria mierzalne. – Nie da się zmierzyć referencji, ani na przykład ich jakości – mówi Michalski.

Dodaje jednak, że wprawdzie powoli, ale także i u nas pojawiają się symptomy zmiany w podejściu zamawiającego. – Zauważamy to. Może na razie tylko przez lupę, ale pewne sygnały wskazujące na zmianę myślenia się pojawiają. Powoli przebija się pogląd, że jak się uwzględni wszystkie aspekty, takie jak niedotrzymany termin, czy problemy z gwarancją, to okazuje się, że czasem warto zapłacić kilka procent więcej – mówi nasz rozmówca.