Polska zostanie bez kruszyw?

Podczas XIII Kongresu Infrastruktury Polskiej, jeden z paneli dyskusyjnych został poświęcony adaptacji do regulacji środowiskowych. Pochylono się również kwestii dostępności kruszyw. Jak dokładnie wygląda problem z dostępnością do złóż eksploatowanych metodą odkrywkową i jakie konsekwencje może przynieść dla branży w przyszłości?

Ucierpią samorządy?

Łukasz Machniak dyrektor biura zarządu Polskiego Związku Producentów Kruszyw oraz adiunkt na Wydziale Inżynierii Lądowej i Gospodarki Zasobami na Akademii Górniczo-Hutniczej wskazał, że w związku z pojawiającym się brakiem kruszyw duże firmy i podmioty mogą zabierać te kruszywa samorządom, co powinno być tematem niewygodnym dla władzy.

– Po pierwsze dotyczy samorządów, dotyczy własności prywatnej, bo złoża surowców skalnych związane są z własnością do nieruchomości gruntowej – wskazał.

Dodał, że problem dotyczy również planowania przestrzennego, ale też środowiska.

– Ten aspekt w ostatnich latach jest mocno weryfikowany i podnoszony. I konsekwencją jest to, że w perspektywie najbliższych 15 lat wystarczalność kończy się w 55 złożach – kontynuował, wskazując, że za 15 lat rynek kruszyw łamanych zmaleje z 80 mln ton wydobycia do poniżej 50 mln ton.

Wskazał jednak, że jest to najbardziej pesymistyczny scenariusz, który zakłada, iż przedsiębiorcom nie uda się odbudować bazy zasobowej, a problemów w tej odbudowie jest wiele.

– Ja nie mówię tutaj o greenfieldach, bo w zasadzie na palcach jednej ręki możemy policzyć inwestycje, które w ostatnich latach się otworzyły, ale chcielibyśmy zawalczyć o te lokalizacje, które funkcjonują od lat. Mają pewien potencjał do dokumentowania zasobów, bądź te zasoby są już udokumentowane, ale nie włączone w granice obszaru górniczego. Liczylibyśmy na jakąś refleksję ze strony decydentów, organów administracji centralnej, żeby ten temat ściśle przeanalizować – zaapelował Machniak.

Co z górką inwestycyjną?

Mimo problemów z kruszywami, ekspert uważa, że branża może być gotowa do górki inwestycyjnej, jednak warunkiem jest tworzenie i przedstawianie planów inwestycyjnych.

– Strona produkcyjna to jest jeden element, natomiast strona logistyczna to drugi: jak te kruszywa wywieźć, jak dowieźć, jak rozładować na inwestycje – wyjaśnił, wyrażając nadzieję, że spotkanie w Sejmowej Komisji Infrastruktury pomoże na kontynuowanie dialogu w ramach węższych zespołów roboczych.

Machniak nie zgadza się również ze stwierdzeniem, że zajmowanie się tym problemem przez branżę jest zbędne, ponieważ, o ile z perspektywy branży to nie jest problem, to z punktu widzenia pojedynczych producentów kruszyw sytuacja będzie dramatyczna. Jego zdaniem jednak jest to w interesie państwa, bo za 65 procent zużycia kruszyw odpowiadają środki publiczne.

– Myślę, że tutaj przykład z automotive jest doskonałym przykładem, bo my w ogóle nie uczymy się na błędach historii. Czym się kończy uzależnienie od surowców przy braku własnych surowców? Gaz i ropa naftowa z Rosji to był jeden taki case historyczny, ale automotive to metale ziem rzadkich. Wydaje się, że polityka Chin w ostatnim czasie wygląda tak, że został przykręcony kurek, jeżeli chodzi o sprzedaż metali ziem rzadkich. Stąd europejscy producenci, będąc uzależnionym w zasadzie od jednego dostawcy, nie będą w stanie produkować zwłaszcza samochodów elektrycznych – objaśnił na przykładzie.

Podsumowując, stwierdził, że złoża surowców skalnych to jest zasób strategiczny i jeśli nie zadbamy o własne zasoby na własne inwestycje w Polsce, to będzie to trzeci tego typu błąd w historii.