Problematyczne „pełne szczegółowe roszczenie” w ramach Warunków Kontraktowych dla GDDKiA

FIDIC jest to wzorzec (szablon) umowy, który obejmuje niemalże wszystkie sytuacje, jakie wymagają porozumienia pomiędzy stronami w trakcie realizacji inwestycji, jak również zbiór zasad, których stosowanie pozwala usystematyzować realizację prac i kontakty między inwestorem, nadzorem, wykonawcą czy projektantem.

Dla inwestycji realizowanych na rzecz Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, zmiany wprowadzane przez zamawiającego w Subklauzuli 20.1 Warunków Szczególnych zmieniających „nowe” Warunki Kontraktu FIDIC (tłumaczenie drugiego wydania angielskiego FIDIC 2017) w odniesieniu do postanowień „starych” Warunków Kontraktowych (tłumaczenie pierwszego wydania FIDIC 1999), stanowią dość istotne zmiany w procedurze roszczeniowej, zwłaszcza w zakresie procedury uzgodnienia lub określenia.

Uregulowania w zakresie terminowości złożenia powiadomienia o roszczeniu zawarte w Subklauzuli 20.1 w „nowym” jak i „starym” wydaniu FIDIC są tożsame, a więc zobowiązują wykonawcę do złożenia powiadomienia (opisujące wydarzenie lub okoliczność, powodującą roszczenie) w terminie do 28 dni po tym, kiedy wykonawca dowiedział się, lub powinien był dowiedzieć się, o tym wydarzeniu lub okoliczności. Co istotne powyższe postanowienie dotyczy zarówno okoliczności mających już wpływ na realizację inwestycji, jak również potencjalnych, których wpływ może dopiero wystąpić np. okoliczności związanych ze zmianą w prawie kraju.

Natomiast jedną z istotniejszych zmian „nowego” FIDIC-a jest wymóg dotyczący zawarcia w pełnym szczegółowym roszczeniu (składanym w terminie 42 dni od okoliczności powodującej roszczenie) żądanego przedłużenia Czasu na Ukończenie lub zmiany wykonania Wymaganej Minimalnej Ilości Wykonania lub dodatkowej płatności, co dla okoliczności mających już na ten moment wpływ na realizację prac projektowych lub robót może nie stanowić problemu, natomiast dla okoliczności których wpływ może dopiero się ujawnić na dalszym etapie prowadzenia prac i robót, może być wręcz niemożliwy do spełnienia.

Co prawda Warunki Kontraktowe FIDIC w obu wydaniach (w „nowych” zmienione przez Postanowienia Szczególne) przewidują możliwość zmiany terminu złożenia pełnego szczegółowego roszczenia, jednak warunkują jego zmianę od akceptacji Inżyniera. Jak wynika z doświadczeń, w takich sytuacjach uzyskanie owej zgody Inżyniera nie zawsze jest możliwe, co prowadzi do sytuacji, iż wykonawca nie ma możliwości działania zgodnie z postanowieniami Warunków Kontraktu w tym zakresie z przyczyn od niego niezależnych. Pozytywną stroną tej sytuacji jest jedynie fakt, iż Warunki Kontraktu nie przewidują wprost negatywnych skutków dla wykonawcy w przypadku niezastosowania się do terminu przedłożenia pełnego szczegółowego roszczenia, co wskazuje na bardziej „instrukcyjny” charakter tego terminu.

W ramach kolejnych wydań Warunków Kontraktowych FIDIC autorzy starają się dostosowywać ich postanowienia do napotykanych sytuacji oraz uwarunkowań, lecz nadal zawierają niedoskonałości, co potwierdza powyższy przykład.