Firmy drogowe: Ponad 3 tys. km szybkich dróg to także nasz sukces

Na początku lat 90. ub. stulecia, wraz z transformacją ustrojową nastąpiło rozdzielenie funkcji zarządcy drogi od wykonawstwa. Ze struktur ówczesnej Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych zostały wyodrębnione państwowe przedsiębiorstwa drogowo-mostowe, które z czasem miały się sprywatyzować. Nowe podmioty stanęły przed zupełnie nowymi wyzwaniami i w tej sytuacji postanowiły jednoczyć siły. – Dwunastego maja 1994 roku w Krakowie grupa zapaleńców powołała Ogólnopolską Izbę Gospodarczą Drogownictwa – powiedziała Barbara Dzieciuchowicz, prezes OIGD. – Uchwałę powołującą podpisało 105 firm z całej Polski – dodała.

Pierwszym prezesem Izby został jeden z jej pomysłodawców i współzałożyciel – Grzegorz Stech. Potem funkcję tę pełnili: Zbigniew Nastaj i Paweł Ludwig. W 2000 roku rozdzielono funkcje prezesa i prezydenta Izby. Dotychczasowy prezes został prezydentem Izby, natomiast na prezesa powołano Wojciecha Malusiego, który funkcję tę pełnił dożywotnio, tj. do stycznia 2014 r. Obecnie prezesem Izby jest Barbara Dzieciuchowicz, która z OIGD związana jest od początku działalności – wcześniej m.in. jako dyrektor Biura oraz wiceprezes.

Stanowisko prezydenta OIGD po Pawle Ludwigu objęła Krystyna Łazarz, następnie przejął je Adam Kulikowski, a od 2018 r. ponownie pełni je Krystyna Łazarz.

Równolatka PZP

Jedną z pierwszych spraw, w które włączyła się organizacja samorządu zawodowego drogowców były prace nad powstającą ustawą Prawo zamówień publicznych (uchwaloną jeszcze w tym samym roku – w 1994 ), która dla firm współpracujących z publicznymi zamawiającymi stała się w następnych latach jednym z najważniejszych aktów prawnych. Obecnie trwają prace nad nową ustawą, która zastąpi wielokrotnie nowelizowaną Pzp. W pracach nad nową regulacją - co podkreślał uczestniczący w uroczystym jubileuszu w Krakowie Hubert Nowak, prezes Urzędu Zamówień Publicznych – także aktywnie włącza się Izba.

Obecnie OIGD uczestniczy także w pracach Komitetu Sterującego ds. procesu optymalizacji inwestycji drogowych działającego przy ministrze infrastruktury, współtworzy także, stawiającą sobie podobne cele, Radę Ekspertów.

Ojcowie sukcesu po dwóch stronach

W ciągu 25 lat działalności Izby sieć drogowa zmieniła się diametralnie. Dziś mamy ponad 3 tys. km dróg szybkiego ruchu, a kolejne trasy są w budowie. Największe przyśpieszenie w ich realizacji nastąpiło po wstąpieniu do Unii Europejskiej. Ten niewątpliwy sukces nie jest zasługą tylko jednej – publicznej – strony procesu inwestycyjnego – podkreślała podczas jubileuszu Krystyna Łazarz, prezydent Izby. – Te kilometry wykonały nasze, polskie firmy, nawet jeśli pod szyldem firm europejskich – mówiła.

Zauważyła jednak, że rozwój drogownictwa nie przełożył się na istotną poprawę kondycji firm. Przypomniała falę upadłości jaka miała miejsce w okresie realizacji inwestycji pod szyldem Euro 2012. – Teraz przeżywamy swoiste deja vu – stwierdziła Krystyna łazarz, zwracając uwagę m.in. na problem braku realnej waloryzacji kontraktów publicznych, rosnące koszty robót, czy kłopoty z transportem kruszyw na budowę. Jak mówiła, firmy drogowe są narzędziem rozwoju gospodarki, nie mogą więc być „bezdusznym narzędziem”, lecz partnerem strony publicznej.

"Frycowe zapłacone" 

– Przełożyliście środki finansowe na metry kwadratowe, na kilometry dróg, wypracowaliście wpływy do budżetu państwa – mówił poseł Stanisław Żmijan, wiceprzewodniczący Sejmowej Komisji Infrastruktury. – Nie będzie można realizować żadnego programu społecznego jeśli nie będzie waszej pracy – dodał. – Potrzebne są nam firmy z dużym potencjałem – stwierdził Żmijan, zaznaczając, że chodzi tak o kolejne kilometry nowych dróg, jak i rozwój gospodarczy.

Były minister infrastruktury, poseł Cezary Grabarczyk uznał natomiast, że teraz jest odpowiedni czas, by firmy drogowe koncentrowały swój potencjał i korzystając z nabytego doświadczenia nie tylko uczestniczyły w realizacji inwestycji kolejnej unijnej perspektywy finansowej w Polsce, ale także budowały drogi u naszych sąsiadów, w tym na Ukrainie. – Frycowe już zostało zapłacone – stwierdził Cezary Grabarczyk.

Nie przeciwnicy, lecz partnerzy?

Do relacji między największym publicznym zamawiającym a wykonawcami odniósł się z kolei goszczący na jubileuszowej gali Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad Tomasz Żuchowski. - Jesteśmy na tyle dojrzali, że nie ustawiamy się po dwóch stronach barykady, tylko próbujemy rozmawiać, by realizować te cele, które zostały postawione – stwierdził. Zapewniał, że GDDKiA stara się dostrzegać wszystkie podmioty funkcjonujące na rynku.

Jednym z pomysłów szefa GDDKiA jest, dzielenie dużych kontraktów na mniejsze w ten sposób, by realizację obiektów inżynierskich na największych zadaniach oddzielać od budowy ciągu głównego. – W przyszłości tego typu rozwiązania będziemy mogli stosować – powiedział. Ma to zwiększyć zdolność mniejszych przedsiębiorców do sięgania po zlecenia GDDKiA.

Wyzwania na przyszłość

Przed firmami zrzeszonymi w OIGD jest jeszcze wiele wyzwań. Oprócz kontynuacji budowy dróg – jeśli chodzi o ciągi ekspresowe jesteśmy mniej więcej na półmetku – jest to także podążanie za rozwojem technologii. – Będą się pojawiały nowe rozwiązania technologiczne, nowe pojazdy – autonomiczne, wodorowe, elektryczne – trzeba się do tego przygotować – mówił podczas jubileuszu prof. Leszek Rafalski, dyrektor naczelny Instytutu Badawczego Dróg i Mostów.

Zdaniem prof. Rafalskiego obszarem, w którym firmy będą się rozwijać jest także bezpieczeństwo ruchu drogowego. – Każdego roku na drogach w Europie ginie 25 tys. osób. Koszty tego są ogromne, to 500 mld euro – mówił szef IBDiM. Jego zdaniem, poprawa tego stanu to przyszłość firm, które będą proponowały rozwiązania z tego zakresu.