Rząd zbuduje drogi za pieniadze kierowców. Benzyna zdrożeje o 10 groszy

W budżecie Programu Budowy Dróg Krajowych 2014-23 z perspektywą do 2025 r. jest gigantyczna dziura. Jak tłumaczył w czwartek minister Andrzej Adamczyk w uchwalony we wrześniu jeszcze przez rząd Ewy Kopacz program ma zabezpieczone finansowanie na poziomie 107 mld zł. Ale gdy pisowski rząd policzył koszty zapisanych w nim projektów wyszło mu, że będą kosztowały prawie 200 mld. Powstał kłopot, czy ciąć projekty i tłumaczyć potem zdenerwowanym kierowcom, że to rząd PO przesadził w obietnicach, licząc na to, ze się tym ich uspokoi, czy może poszukać oszczędności i dodatkowych pieniędzy. Minister postawił na to drugie. W MIB stworzono komitet stały i pięć grup roboczych, które zajęły się właśnie wyszukiwaniem pieniędzy na drogi i propozycją zmian w prawie, które zapewnią oszczędności. Pomysły ministerstwa zwiastują małą rewolucję.

Droższe paliwo i więcej opłat drogowych

– Znamy już pewne kierunki, w których podążać będzie rząd, ale nie znamy wciąż szczegółów. Mamy propozycję powszechnej zrzutki na program budowy dróg i o ile należy z satysfakcją przyjąć rozszerzenie wpływów z opłaty elektronicznej czy nie odżegnywanie się od współpracy finansowej z partnerami prywatnymi w ramach PPP i kontynuowanie prac nad ideą drogowych spółek specjalnego przeznaczenia, to ważne są odpowiedzi na kilka pytań – skomentował propozycje, które teraz mają trafić do szerokich konsultacji, Adrian Furgalski, wiceprezes zarządu Zespołu Doradców Gospodarczych TOR.

Co znalazło się w propozycjach ministerstwa? Od 20 do 40 mld zł w ciągu najbliższych lat ma przynieść zwiększenie wpływów z opłaty paliwowej. To oczywiście oznacza jej podniesienie. Według wiceministra Jerzego Szmita, który próbował w czwartek oszacować jej wysokość będzie to minimum 10 gr. na litrze w sprzedaży detalicznej. - Dużo czy mało? Trudno mi to ocenić - przyznał podczas konferencji. – Pytanie czy kierowcy nie podniosą larum i nie przekreślą tego pomysłu – komentuje sprawę Furgalski.

Kierowcy mają zapłacić więcej nie tylko za paliwo, ale także za sam przejazd drogami krajowymi, bo kolejnym pomysłem na dodatkowe pieniądze na drogi jest rozszerzenie obszaru obowiązywania viaToll dla ciężkich pojazdów i zmianę stawek. – Większe wpływy z opłaty elektronicznej wiązać się muszą i z rozszerzeniem systemu dla samochodów ciężarowych na kolejne drogi, ale i z objęciem dzisiaj darmowych odcinków płatnościami dla samochodów osobowych, a tutaj czekamy na rozstrzygnięcie jak ten system ma wyglądać po 2018 roku – mówi wiceprezes ZDG TOR.

Oszczędności związane z uproszczeniem przepisów ale też np. standaryzacją obiektów inżynieryjnych, czy zwężaniem pasa pomiędzy jezdniami w drogach dwupasmowych, czyli generalnie stworzenie zupełnie nowych, uproszczonych standardów budowy dróg i autostrad, ma przynieść kolejne 29 mld zł. - Dziś każdy most czy wiadukt jest inny, w osobnym trybie projektowany - wskazywał Janusz Rymsza z Instytutu Badawczego Dróg i Mostów, szef grupy roboczej w ministerstwie, która zajmowała się tym tematem. - Oczywiście zawsze 10-15 proc. to będą rozwiązania nietypowe, np. w miastach. Ale cała reszta, mosty, przejścia dla zwierząt, przejścia dla pieszych, mogą mieć formę typową. A to konkretne oszczędności - tłumaczy.

- O typizacji obiektów inżynieryjnych usłyszałem za mało, a tutaj mogą być spore oszczędności, jeśli zapanujemy nad projektantami, którzy stawiając sobie pomniki za życia projektując np. bizantyjskie a przez to kosztowne przeprawy mostowe – mówi Adrian Furgalski. – Nie wiem jak z pomysłem finansowania węzłów autostradowych przez samorządy co związane jest z obawą czy podołają finansowo takiemu zadaniu? Podsumowując, część pomysłów jest słuszna, część wymaga jednak uszczegółowienia, a część stawia pytanie o kolizję z zapatrywaniem innych podmiotów, resortów i samorządów - dodaje.

Dołoży się też Ministerstwo Środowiska, samorządy i... biznesmeni

Powstał pomysł aby pozyskać pieniądze z Funduszu Ochrony Środowiska na infrastrukturę chroniącą zwierzęta. Zdaniem MIB ta infrastruktura nie służy samej drodze. W czwartek najpierw minister Adamczyk zaznaczył, że ochrona środowiska jest przy budowie dróg absolutnym priorytetem, ale potem wiceminister Szmit przekonywał, że ekrany akustyczne, czy przejścia dla zwierząt to przecież nie jest infrastruktura niezbędna do tego żeby autostrada funkcjonowała, czyli nie jest to de facto element drogowy, ale element ochrony środowiska. W związku z tym minister infrastruktury chce przekonać swojego kolegę z resortu ochrony środowiska, by to on finansował ich budowę. Chodzi o duże pieniądze bo takie rzeczy stanowią ok. 10 proc. kosztów inwestycji (często połowa z tych pieniędzy idzie na ekrany akustyczne). Szmit co prawda zaznaczył, że chodzi o "współfinansowanie", ale w zaprezentowanym podsumowaniu planowanych oszczędności wyliczono, że MIB zaoszczędzi w ten sposób 15 mld zł, co oznacza, że drogowcy chcą, by ochrona środowiska wzięła na siebie te koszty w całości.

Furgalski zaznacza, że podobny pomysł może się pojawić przy okazji budowy linii kolejowych. – Musimy się dowiedzieć, czy resort środowiska wyraża zgodę na finansowanie ze swoich środków elementów środowiskowych przy budowie dróg i czy podobny mechanizm zastosowany będzie przy modernizacji linii kolejowych? – pyta. Szmit przyznał że jego resort jeszcze nie rozmawiał na ten temat z ministrem Janem Szyszko, ale takie rozmowy wkrótce się odbędą.

Istotnym sposobem na oszczędności, ma być współfinansowanie budowy dróg przez samorządy i ze środków prywatnych, choć w ministerstwie nie obliczono jakie może to przynieść oszczędności. Dziś nie ma takiej możliwości. - Często słyszę, że samorządy są gotowe uczestniczyć w kosztach realizacji inwestycji, żeby tylko droga u nich powstała. Tak samo mówią przedsiębiorcy - tłumaczył Szmit. - Oczywiście prywatny biznes dołoży się do drogi, jeśli będzie miał perspektywę zwrotu kosztów. Ale to jest dylemat, czy chcemy, żeby droga powstała wcześniej czy później. Wolę, żeby powstała wcześniej - powiedział.